Het leven als zzp’er is prachtig: je eigen baas zijn, je eigen uren bepalen en werken aan opdrachten die jou inspireren. Maar wat als je denkt dat je een zelfstandige bent, terwijl de Belastingdienst daar anders over denkt? Schijnzelfstandigheid is een valkuil waar je niet in wilt trappen. Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst extra streng controleren en dat betekent dat je maar beter zeker kunt weten dat jouw ondernemerschap solide is. In dit artikel ontdek je wat schijnzelfstandigheid precies is, hoe je het herkent en nog belangrijker, hoe je voorkomt dat jij (en je opdrachtgever) in de problemen komt. Let’s dive in!
Wat is schijnzelfstandigheid?
Kort gezegd: schijnzelfstandigheid is wanneer je zegt dat je een zzp’er bent, maar eigenlijk werkt als een werknemer. Misschien lijkt het niet zo’n big deal, maar dat is het wél. Als je in de praktijk doet wat een werknemer doet (denk aan vaste werktijden, werken onder gezag of weinig ondernemersrisico), kan de Belastingdienst besluiten dat je eigenlijk een werknemer bent en dat betekent gedoe: minder belastingvoordelen voor jou en dikke naheffingen voor je opdrachtgever.
Wet DBA: schijnzelfstandigheid onder zzp’ers
De Wet DBA (dat is de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties – mond vol, hè?) probeert precies dit soort situaties te voorkomen. De Belastingdienst kijkt niet alleen naar wat er op papier staat, maar vooral naar wat je in de praktijk doet. Ben je echt vrij om je werk zelf in te delen? Heb je meerdere opdrachtgevers? Of werk je eigenlijk gewoon “vast” voor één opdrachtgever? De praktijk telt zwaarder dan het contract, dus zorg dat je echt zelfstandig werkt en niet alleen “doet alsof.”
Het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad heeft laten zien hoe belangrijk de praktijk is. Zelfs als je een contract hebt waarin staat dat je zzp’er bent, kan de Belastingdienst zeggen: “Nope, jij bent een werknemer.” Goed om in de gaten te houden!
Criteria schijnzelfstandigheid volgens de Belastingdienst
Hoe weet je of je echt zelfstandig bent? De Belastingdienst heeft een aantal punten waarop ze je beoordelen. Hier zijn de basics:
- Vrijheid in je werk: Jij bepaalt hoe, waar en wanneer je werkt. Je opdrachtgever mag alleen zeggen wat het eindresultaat moet zijn. Hoe jij daar komt, is aan jou.
- Meerdere opdrachtgevers: Als je maar voor één klant werkt, lijkt dat meer op een baan dan op een zelfstandige opdracht.
- Ondernemersrisico dragen: Als een klus misgaat, voel jij dat in je portemonnee. Ook investeer je zelf in spullen zoals gereedschap, software of andere tools.
- Ondernemersgedrag tonen: Denk aan een eigen website, actief klanten werven en meerdere opdrachten tegelijkertijd uitvoeren.
- Facturen sturen: Je stuurt facturen voor je werk en krijgt niet doorbetaald bij ziekte (een bummer, maar dat hoort erbij).
Check deze punten en vraag jezelf af: zit ik goed of lijkt mijn werk meer op een dienstverband?
Schijnzelfstandigheid boetes
Oké, stel dat de Belastingdienst vindt dat je geen echte zelfstandige bent. Wat dan? Nou, dat wordt geen pretje:
- Voor jou als zzp’er:
- Je raakt je zelfstandigenaftrek en andere belastingvoordelen kwijt. Bye-bye extra cash.
- Je moet mogelijk belasting en sociale premies terugbetalen.
- Je geloofwaardigheid als ondernemer kan een flinke klap krijgen.
- Voor je opdrachtgever:
- Ze moeten alsnog loonbelasting en sociale premies betalen.
- Ze riskeren hoge boetes omdat ze jouw werkrelatie verkeerd hebben beoordeeld.
- Het kan ook juridisch gedoe opleveren (en daar zit echt niemand op te wachten).
Hoe kun je schijnzelfstandigheid voorkomen?
Schijnzelfstandigheid voorkomen? Easy, gewoon slim aanpakken. Hier wat tips:
Voor freelancers (opdrachtnemers) (ZZP’ers):
- Werk voor meerdere klanten, geen exclusives.
- Bepaal zelf hoe, waar en wanneer je werkt. Jij bent de baas.
- Gebruik je eigen spullen. Geen “leen-laptop” van de opdrachtgever.
- Houd je administratie strak. Uren, facturen, alles on point.
- Contract? Check dat alles duidelijk is en jouw zelfstandigheid aantoont.
Voor opdrachtgevers:
- Geef je freelancer vrijheid. Geen micromanagement, geen gezagsverhouding.
- Niet te lang op dezelfde freelancer leunen. Houd het project-based.
- Duidelijke afspraken op papier. No misunderstandings.
Veelgestelde vragen over schijnzelfstandigheid
- Wat als ik maar voor één opdrachtgever werk?
Dat kan, maar het is tricky. Zorg dat je wel ondernemersrisico loopt en duidelijk maakt dat je zelfstandig werkt. - Mag ik een zzp-contract tekenen maar als werknemer werken?
Nope. De Belastingdienst kijkt naar hoe je werkt, niet alleen naar wat er in je contract staat. De praktijk is alles. - Hoe weet ik dat ik goed zit?
Gebruik de tool van de Rijksoverheid of vraag ons om advies. Een klein beetje hulp kan je veel stress besparen.
Liever persoonlijk advies?
Snap je het nog niet helemaal? Geen probleem. Schijnzelfstandigheid is ingewikkeld, maar je hoeft het niet alleen uit te zoeken. Wij kunnenjouw situatie bekijken en je helpen alles op een rijtje te zetten. Zo blijf jij gewoon lekker ondernemen zonder zorgen. Klaar om stappen te zetten? Vraag advies en voorkom gedoe met de Belastingdienst!
