Ben jij een echte zzp’er of toch een werknemer?
Vanaf 1 januari 2025 gaat de Belastingdienst strenger handhaven op de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA). Deze wet is bedoeld om duidelijkheid te scheppen over de relatie tussen opdrachtgevers en zzp’ers. Het doel is om schijnzelfstandigheid te voorkomen, waarbij iemand wordt ingehuurd als zelfstandige maar feitelijk als werknemer werkt zonder de bijbehorende rechten en plichten. Het verschil tussen een zzp’er en een werknemer is soms lastig vast te stellen, maar er zijn duidelijke kenmerken die je kunnen helpen bepalen in welke categorie jij valt.
Kenmerken van een opdracht als zzp’er
Als je een echte zzp’er bent, heb je de vrijheid en risico’s die horen bij zelfstandig ondernemerschap. Dit zijn enkele kenmerken van een opdracht die past bij een zelfstandige:
- Zelf bepalen hoe en wanneer je werkt
Jij bepaalt hoe je het werk uitvoert en wat je werktijden zijn. De opdrachtgever mag alleen het gewenste eindresultaat aangeven, niet hoe je dat bereikt. - Betaling op factuurbasis
Je wordt betaald per opdracht of per gewerkt uur. Bij ziekte krijg je geen doorbetaling, omdat je niet onder een ziekteverzekering valt zoals werknemers dat wel doen. - Hogere vergoeding
De beloning ligt meestal hoger dan die van werknemers in dezelfde sector. Dit komt doordat je zelf je belasting, verzekeringen en andere kosten regelt. - Ondernemersgedrag
Je profileert jezelf als ondernemer, bijvoorbeeld door een eigen website te beheren, actief klanten te werven en meerdere klussen tegelijk uit te voeren. - Ondernemersrisico’s dragen
Je bent verantwoordelijk voor investeringen in je werk (zoals gereedschap of software) en draagt het risico als een opdracht niet doorgaat of mislukt.
Kenmerken van loondienst
Als je werkt als zelfstandige, maar jouw situatie voldoet aan de onderstaande kenmerken, dan loop je het risico dat de Belastingdienst je werkrelatie ziet als een dienstverband:
- Langdurige samenwerking
Je werkt langdurig voor dezelfde opdrachtgever, wat kan wijzen op afhankelijkheid van één klant. - Werkzaamheden die ook door werknemers worden verricht
Als je hetzelfde werk doet als mensen die in loondienst zijn, lijkt je werk minder op een zelfstandige opdracht. - Structurele taken binnen de organisatie
Je voert werk uit dat een vast onderdeel is van de organisatie, zoals lesgeven op een school of bouwen bij een bouwbedrijf. - Persoonlijke arbeidsplicht
Je bent verplicht het werk zelf te doen en mag je alleen met toestemming van de opdrachtgever laten vervangen. - Weinig risico en geen investeringen
Je opdrachtgever draagt de meeste risico’s en kosten. Als zelfstandige maak je nauwelijks eigen investeringen of draag je geen ondernemersrisico.
Het Deliveroo-arrest: Wat betekent het?
Het Deliveroo-arrest van de Hoge Raad laat zien dat niet alleen de afspraken op papier, maar ook de praktijk bepalend is voor de beoordeling. Belangrijke vragen die hieruit voortkomen zijn:
- Hoeveel vrijheid heb je in het bepalen van je werktijden en werkmethoden?
- Maak je structureel onderdeel uit van de organisatie?
- Loop je daadwerkelijk ondernemersrisico?
Zelfs met een contract waarin staat dat je zelfstandig bent, kan de Belastingdienst oordelen dat je werknemer bent als de praktijk anders uitwijst. Dit arrest benadrukt dus dat hoe je werkt belangrijker is dan wat er op papier staat.
Sectoren met het meeste risico
Er zijn bepaalde sectoren waar het risico op schijnzelfstandigheid groter is. Dit komt omdat zzp’ers hier vaak werken onder omstandigheden die lijken op loondienst. De volgende sectoren worden als risicovol beschouwd:
- Bouwsector
Veel zzp’ers werken hier zij aan zij met werknemers in loondienst, wat de scheidslijn tussen zelfstandigheid en dienstverband vervaagt. - Transport en logistiek
Chauffeurs en bezorgers werken vaak onder strikte instructies en tijdschema’s, wat kan lijken op een gezagsverhouding. - Schoonmaak
Zelfstandigen werken vaak op vaste tijden en locaties, vergelijkbaar met werknemers. - Land- en tuinbouw
Seizoenswerkers voeren taken uit die vaak structureel zijn en lijken op loondienst. - Bewaking
In deze sector zijn werktijden en werkmethoden vaak strak gereguleerd, wat zelfstandigheid kan ondermijnen.
Werk je in een van deze sectoren? Dan is het extra belangrijk om te zorgen dat jouw zelfstandigheid duidelijk blijkt uit je afspraken én de praktijk.
Waarom is dit belangrijk?
Als de Belastingdienst vaststelt dat je feitelijk een werknemer bent en geen zzp’er, heeft dat gevolgen voor jou én je opdrachtgever:
- Voor jou als zzp’er:
- Je kunt belastingvoordelen, zoals de zelfstandigenaftrek, kwijtraken.
- Je moet mogelijk belasting en sociale premies terugbetalen.
- Je reputatie als zelfstandige kan schade oplopen.
- Voor de opdrachtgever:
- Ze moeten alsnog loonbelasting en sociale premies afdragen.
- Ze kunnen boetes krijgen voor het verkeerd inschatten van de arbeidsrelatie.
Wat kun je doen om problemen te voorkomen?
- Controleer je situatie:
Kijk goed naar de kenmerken van je werkrelatie. Voldoet jouw werk aan de voorwaarden voor zelfstandig ondernemerschap of lijkt het meer op loondienst? Tip: Gebruik de informatie op de website van de Rijksoverheid om dit te checken: Rijksoverheid – Aanpak schijnconstructies. - Maak duidelijke afspraken:
Sluit een goed contract waarin staat dat je als zelfstandige werkt. Zorg dat de uitvoering in de praktijk ook echt past bij wat in het contract staat. - Gedraag je als ondernemer:
Zorg dat je zichtbaar bent als zelfstandige. Heb meerdere opdrachtgevers, werk aan je eigen website en investeer in je onderneming. - Vraag advies:
Twijfel je over je situatie? Laat je adviseren door een boekhouder of juridisch expert. Zij kunnen je helpen om je arbeidsrelaties goed in te richten.
Kort samengevat
De Wet DBA en het Deliveroo-arrest helpen om te bepalen of je echt een zelfstandige bent of eigenlijk een werknemer. Werk je in een risicosector, zoals de bouw, transport of schoonmaak? Dan is het extra belangrijk om te controleren of jouw situatie voldoet aan de regels voor zelfstandigheid. Gebruik de tool van de Rijksoverheid om te bepalen waar jij staat en voorkom problemen. Zo blijf je zorgeloos ondernemen en bescherm je jezelf én je opdrachtgever!
